Sundarakanda Sarga 5 – సుందరకాండ పంచమ సర్గ

తతః స మధ్యంగతమంశుమన్తం
జ్యోత్స్నావితానం మహదుద్వమన్తమ్ |
దదర్శ ధీమాన్ దివి భానుమన్తం
గోష్ఠే వృషం మత్తమివ భ్రమన్తమ్ || ౧

లోకస్య పాపాని వినాశయన్తం
మహోదధిం చాపి సమేధయన్తమ్ |
భూతాని సర్వాణి విరాజయన్తం
దదర్శ శీతాంశుమథాభియాన్తమ్ || ౨

యా భాతి లక్ష్మీర్భువి మందరస్థా
తథా ప్రదోషేషు చ సాగరస్థా |
తథైవ తోయేషు చ పుష్కరస్థా
రరాజ సా చారునిశాకరస్థా || ౩

హంసో యథా రాజతపంజరస్థః
సింహో యథా మందరకందరస్థః |
వీరో యథా గర్వితకుంజరస్థః
చంద్రో విబభ్రాజ తథాఽమ్బరస్థః || ౪

స్థితః కకుద్మానివ తీక్ష్ణశృంగో
మహాచలః శ్వేత ఇవోచ్చశృంగః |
హస్తీవ జాంబూనదబద్ధశృంగో
రరాజ చంద్రః పరిపూర్ణశృంగః || ౫

వినష్టశీతాంబుతుషారపంకో
మహాగ్రహగ్రాహవినష్టపంకః |
ప్రకాశలక్ష్మ్యాశ్రయనిర్మలాంకో
రరాజ చంద్రో భగవాన్ శశాంకః || ౬

శిలాతలం ప్రాప్య యథా మృగేంద్రో
మహారణం ప్రాప్య యథా గజేంద్రః |
రాజ్యం సమాసాద్య యథా నరేంద్రః
తథా ప్రకాశో విరరాజ చంద్రః || ౭

ప్రకాశచంద్రోదయనష్టదోషః
ప్రవృద్ధరక్షః పిశితాశదోషః |
రామాభిరామేరితచిత్తదోషః
స్వర్గప్రకాశో భగవాన్ప్రదోషః || ౮

తన్త్రీస్వనాః కర్ణసుఖాః ప్రవృత్తాః
స్వపన్తి నార్యః పతిభిః సువృత్తాః |
నక్తంచరాశ్చాపి తథా ప్రవృత్తాః
విహర్తుమత్యద్భుతరౌద్రవృత్తాః || ౯

మత్తప్రమత్తాని సమాకులాని
రథాశ్వభద్రాసనసంకులాని |
వీరశ్రియా చాపి సమాకులాని
దదర్శ ధీమాన్ స కపిః కులాని || ౧౦

పరస్పరం చాధికమాక్షిపంతి
భుజాంశ్చ పీనానధినిక్షిపంతి |
మత్తప్రలాపానధికం క్షిపంతి
మత్తాని చాన్యోన్యమధిక్షిపంతి || ౧౧

రక్షాంసి వక్షాంసి చ విక్షిపంతి
గాత్రాణి కాంతాసు చ విక్షిపంతి |
రూపాణి చిత్రాణి చ విక్షిపంతి
దృఢాని చాపాని చ విక్షిపంతి || ౧౨

దదర్శ కాంతాశ్చ సమాలభన్త్య-
స్తథాఽపరాస్తత్ర పునః స్వపన్త్యః |
సురూపవక్త్రాశ్చ తథా హసన్త్యః
క్రుద్ధాః పరాశ్చపి వినిశ్శ్వసన్త్యః || ౧౩

మహాగజైశ్చాపి తథా నదద్భిః
సుపూజితైశ్చాపి తథా సుసద్భిః |
రరాజ వీరైశ్చ వినిశ్శ్వసద్భిః
హ్రదో భుజంగైరివ నిశ్శ్వసద్భిః || ౧౪

బుద్ధిప్రధానాన్ రుచిరాభిధానాన్
సంశ్రద్దధానాన్ జగతః ప్రధానాన్ |
నానావిధానాన్ రుచిరాభిధానాన్
దదర్శ తస్యాం పురి యాతుధానాన్ || ౧౫

ననంద దృష్ట్వా స చ తాన్ సురూపాన్
నానాగుణానాత్మగుణానురూపాన్ |
విద్యోతమానాన్ స తదానురూపాన్
దదర్శ కాంశ్చిచ్చ పునర్విరూపాన్ || ౧౬

తతో వరార్హాః సువిశుద్ధభావాః
తేషాం స్త్రియస్తత్ర మహానుభావాః |
ప్రియేషు పానేషు చ సక్తభావాః
దదర్శ తారా ఇవ సుప్రభావాః || ౧౭

శ్రియా జ్వలంతీస్త్రపయోపగూఢాః
నిశీథకాలే రమణోపగూఢాః |
దదర్శ కాశ్చిత్ప్రమదోపగూఢాః
యథా విహంగాః కుసుమోపగూఢాః || ౧౮

అన్యాః పునర్హర్మ్యతలోపవిష్టాః
తత్ర ప్రియాంకేషు సుఖోపవిష్టాః |
భర్తుః ప్రియా ధర్మపరానివిష్టాః
దదర్శ ధీమాన్ మదనాభివిష్టాః || ౧౯

అప్రావృతాః కాంచనరాజివర్ణాః
కాశ్చిత్పరార్థ్యాస్తపనీయవర్ణాః |
పునశ్చ కాశ్చిచ్ఛశలక్ష్మవర్ణాః
కాంతప్రహీణా రుచిరాంగవర్ణాః || ౨౦

తతః ప్రియాన్ ప్రాప్య మనోభిరామాన్
సుప్రీతియుక్తాః ప్రసమీక్ష్య రామాః |
గృహేషు హృష్టాః పరమాభిరామాః
హరిప్రవీరః స దదర్శ రామాః || ౨౧

చంద్రప్రకాశాశ్చ హి వక్త్రమాలా
వక్రాక్షిపక్ష్మాశ్చ సునేత్రమాలాః |
విభూషణానాం చ దదర్శ మాలాః
శతహ్రదానామివ చారుమాలాః || ౨౨

న త్వేవ సీతాం పరమాభిజాతాం
పథి స్థితే రాజకులే ప్రజాతామ్ |
లతాం ప్రఫుల్లామివ సాధుజాతాం
దదర్శ తన్వీం మనసాఽభిజాతామ్ || ౨౩

సనాతనే వర్త్మని సన్నివిష్టాం
రామేక్షణాన్తాం మదనాభివిష్టామ్ |
భర్తుర్మనః శ్రీమదనుప్రవిష్టాం
స్త్రీభ్యో వరాభ్యశ్చ సదా విశిష్టామ్ || ౨౪

ఉష్ణార్దితాం సానుసృతాశ్రుకంఠీం
పురా వరార్హోత్తమనిష్కకంఠీమ్ |
సుజాతపక్ష్మామభిరక్తకంఠీం
వనే ప్రవృత్తామివ నీలకంఠీమ్ || ౨౫

అవ్యక్తరేఖామివ చంద్రరేఖాం
పాంసుప్రదిగ్ధామివ హేమరేఖామ్ |
క్షతప్రరూఢామివ బాణరేఖాం
వాయుప్రభిన్నామివ మేఘరేఖామ్ || ౨౬

సీతామపశ్యన్మనుజేశ్వరస్య
రామస్య పత్నీం వదతాం వరస్య |
బభూవ దుఃఖాభిహతశ్చిరస్య
ప్లవంగమో మంద ఇవాచిరస్య || ౨౭

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకియే ఆదికావ్యే సున్దరకాన్దే పంచమః సర్గః || ౫

Follow us on Social Media